Tham khảo các dịch vụ thiết kế website, dịch vụ SEO, lập trình web-app, cắt HTML và lập trình di động

Hiện nay, ứng dụng Web chiếm trên 50% khối lượng ứng dụng trên thế giới. Ngoài các ứng dụng Web thông thường thì ứng dụng di động cũng tương tác với ứng dụng Web, ứng dụng Desktop cũng tương tác với ứng dụng Web. Có thể nói ứng dụng Web có mặt ở khắp nơi và ngày càng phát triển. Hầu hết các ngôn ngữ lập trình phổ biến đều hỗ trợ ứng dụng Web như Java, C#, PHP, Python, Ruby …

Có nhiều cách để bắt đầu học lập trình, ví dụ như ở các trường thường dạy Pascal hoặc C trước, có nơi dạy Python trước v.v.. Tất nhiên, với cách nào mà bạn nỗ lực và theo đuổi đến cùng thì đều đi đến thành công. Trong bài viết này, chúng tôi trình bày một cách tiếp cận sát với thực tế hơn nhằm giúp các bạn sinh viên CNTT hay các bạn mới bắt đầu học lập trình yêu thích lập trình Web có thể dễ dàng nắm bắt và cách học vừa học vừa hành cũng thú vị hơn.

Trong phạm vi bài này, tạm định nghĩa lập trình web là bao gồm các ngôn ngữ: HTML, CSS, JS + Một ngôn ngữ dành cho Serverside (tôi chọn PHP) + Một CSDL tương ứng (tôi chọn MySQL). Định nghĩa này không chuẩn lắm vì thực ra HTML, CSS không phải là ngôn ngữ lập trình nhưng trong mắt người mới học và còn đang phân vân chưa biết gì thì tôi nghĩ định nghĩa thế cũng không thành vấn đề lắm (kiểu như người ta định nghĩa HTML5 = HTML5 + CSS + JS), chủ yếu để GỌI CHO NHANH (coi như là một quy ước viết tắt trong phạm vi bài này)

Các kỹ năng cần có khi bắt đầu thiết kế website

Đó là băn khoăn của rất nhiều bạn học sinh. Theo tôi thì dù bạn học lập trình gì thì cũng nên biết thêm lập trình web vì:

1. Ngôn ngữ của web (HTML, CSS, JS) được ứng dụng rất đa dạng: từ mobile (iOS, Android) đến Desktop (Windows 8), serverside (Node.js) … đều có thể dùng kiến thức HTML, CSS, JS …
2. Có một trang web riêng và quảng bá qua mạng luôn là điều có lợi
3. Biết xử lý các tình huống khi lướt web: bỏ quảng cáo, mua vé …
4. Dễ làm freelance (dù làm về web hay cái khác)
5. Học lập trình thì dễ học trực tuyến (các hình thức lập trình khác khó học trực tuyến hơn hơn), mà học trực tuyến thì chi phí thấp hơn và có nhiều lựa chọn hơn (kể cả nội dung Anh và Việt) và học cũng rất hiệu quả (theo kinh nghiệm dạy học hơn 3 năm của tôi ). Và khi biết lập trình web thì học trực tuyến cái gì cũng dễ (ví dụ học tiếng Anh trực tuyến …)
6. Học lập trình web xong có thể dùng kiến thức đó để học tiếp cái khác hoặc đi làm luôn.
7. Xu hướng là các ứng dụng desktop và mobile đều có kết nối với server (để đồng bộ hoặc lưu trữ hoặc dùng chung dữ liệu), nên cần các ngôn ngữ serverside như PHP, MySQL…
8. Nhiều ứng dụng desktop bây giờ dều có phiên bản web tương ứng (MS Office và Office 360), thậm chí chỉ có phiên bản web (Google Docs)
9. Nhiều ứng dụng mobile có bản web (Youtube)
10. Học tập giúp bạn năng động, rèn trí tuệ …

Ngoài ra, một số ý kiến cho rằng nên học lập trình X trước (X = C hoặc Java, C#, Pascal) trước rồi mới học lập trình web (JS, PHP) … vì: học lập trình X để có tư duy lập trình, có tư duy lập trình mới học lập trình web được hoặc học lập trình X trước để biết về lập trình hướng đối tượng, vì lập trình web (JS, PHP) toàn sử dụng lập trình hướng đối tượng hoặc học lập trình X mới là cái gốc, học lập trình web chỉ là ngọn, không có gốc vững thì không thể có ngọn.. Tôi cho rằng đó là cách nghĩ sai lầm, hoàn toàn có thể học lập trình web trước, sau đó thích thì học thêm cả mấy ngôn ngữ kia, vì:

Bạn hoàn toàn có thể học lập trình website từ con số 0

GIẢ SỬ LÀ BẠN KHÔNG THEO CON ĐƯỜNG NGHIÊN CỨU (ví dụ vào viện nào đó làm nghiên cứu về IT …) MÀ CÓ Ý ĐỊNH HỌC MỘT CÁCH THỰC DỤNG (99% người định học IT mà liên hệ với tôi là có mục đích như vậy) thì:

1. Học lập trình web hoàn toàn cũng có thể mang lại tư duy lập trình. Tôi đồng ý là không có gốc vững thì không thể có ngọn tốt, nhưng lập trình web vẫn có thể mang lại tư duy lập trình tốt và vẫn có thể mang lại cái gốc tốt, rất nhiều bạn tôi học lập trình web trước mà vẫn giỏi (đa phần giới CNTT trong đó có tôi thừa nhận các bạn đó giỏi, bằng chứng là có cả những bạn từng viết cả sách về lập trình iOS tiếng Anh, cụ thể là quyển này: http://www.amazon.com/Apps-Performance-Optimization-Professional-Apress/dp/1430237171 , cũng bắt đầu bằng việc học PHP trước)
2. Học lập trình web hoàn toàn có thể học được về lập trình hướng đối tượng
3. Học lập trình web dễ và thú vị hơn hơn hơn học lập trình C (thời gian để nắm được tư duy lập trình nhanh hơn)
4. Học lập trình web sớm đi làm kiếm tiền được hơn
5. Học lập trình web rồi học các ngôn ngữ lập trình khác cũng không muộn (giả sử sau này bạn nghĩ lại, muốn đổi sang con đường nghiên cứu, khả năng này rất thấp vì tôi chưa thấy ai đổi)

Nếu MỚI học web thì cũng chỉ cần làm được cái web tốt cỡ bằng 1/10 cái WordPress và không dùng OOP là tôi thấy cũng tốt và phục bạn lắm rồi. Và cái gọi là DRY ít ai nhắc đến nhưng tôi thấy đang quan tâm hơn OOP (nó còn đẻ ra OOP)

Điều cuối cùng là nên nhớ: Học gì không quan trọng là học được bao tiếng/ngày, ví dụ thích mò mẫm giải thuật thì cứ C/Java mà phang, còn thích thấy kết quả, hiệu ứng này nọ thì php/javascript. Chọn cái nào mà bạn học dc 8-10h/ngày ấy, tức là cái nào với bản thân mình nó dễ học trước, dễ hiểu, dễ thấy ứng dụng, tạo ưa thích. Đừng chạy theo thiên hạ nếu mình có năng khiếu và sở thích riêng.

Trường hợp nào thì ta nên học C trước? Đó là khi bạn dự định học về Khoa Học Máy Tính (Computer Science, gọi tắt là CS). Cái này thì rảnh tôi sẽ phân tích tại sao, nhưng cũng cần biết là đa số học sinh liên hệ tôi để học thì đều không cần học C trước vì:

– Nếu họ quan tâm đến CS thì họ đã học C trước khi học

– Nếu họ không quan tâm đến CS (ví dụ họ là dân ngoài ngành muốn học PHP để làm web chẳng hạn) thì họ cũng cần gì học C cho lâu hơn?

Tóm lại là người cần học C thì đã học rồi, còn người chưa học C thì lại không cần học.

Việc các trường Đại Học và các trung tâm như Aptech dậy C trước theo tôi là hoàn toàn hợp lý, vì họ xác định dậy học cho những người sẽ theo nghiệp lập trình cả đời. C là một nền móng vững chắc phải trải qua. Nên nếu bạn định theo nghiệp IT cả đời thì nên nắm vững C và học C trước là lựa chọn không tồi, còn muốn nhanh chóng có tiền và muốn học qua các dự án thực trước (một cách học rất hay) thì nên học lập trình web.

Năm 2017, nên học lập trình website hay lập trình IOS/Android

Tôi thường xuyên phải trả lời “theo anh, em nên chọn học lập trình di động hay lập trình web?“. Cách trực quan là tôi đưa học viên đi tham quan phòng lab thực tập của đội di động và web, để họ tự trải nghiệm, hỏi đáp với học viên đang thực tập chuyên ngành web – di động. Học viên mới có thể đóng một khoản phí 700,000 VND để thực tập thử 1 tuần, tự mình rút kết luận. Rẻ hơn cực nhiều nếu bạn phải mất 4-5 năm học đại học để nhận ra một điều cay đắng, bạn không thích và không thể làm nghề mà bạn đã học trong trường đại học.

Tuy nhiên vẫn còn có nhiều sinh viên chỉ có thể học trực tuyến, thực sự bối rối giữa web và di động, tôi xin tóm tắt tư vấn của tôi như sau:

Tập trung xuất sắc cho 1 kỹ năng

• Trong khoảng thời gian 2 năm, chỉ nên tập trung học, rèn luyện xuất sắc 1 công nghệ: hoặc lập trình web, hoặc lập trình di động. Đối với lập trình web tập trung dùng thành thạo 1 framework, lập trình ra ứng dụng cụ thể. Đối với di động chỉ cần xuất sắc 1 nền tảng: iOS hoặc Android là đủ sống.

Nếu bạn lập trình web

• Lập trình web rất rộng. Nó bao gồm: lập trình front end (HTML, CSS, JavaScript), thiết kế UI/UX, lập trình back end, triển khai hệ thống web. HTML, CSS, JavaScript là ngôn ngữ dễ học lúc đầu, gõ sai cú pháp thì trình duyệt cố gắng giảm thiểu độ nghiêm trọng của lỗi. Trên Internet có rất nhiều những thư viện, mã nguồn mở giúp lập trình front end rất dễ dàng. Lập trình viên khôn ngoan giảm được 60% sức lực bằng cách dùng lại thư viện. Nhiều người lẫn lộn việc dễ dàng tiếp cận HTML, CSS, JavaScript, dùng lại mã với năng lực thực sự về 3 ngôn ngữ này của bản thân. Tạo ra thư viện front end JavaScript tốt tương thích nhiều trình duyệt mất nhiều thời gian và kinh nghiệm. Lập trình viên front end chỉ máy móc dùng lại theme, thư viện có sẵn, 5-10 năm lập trình cũng chỉ tương đương lập trình viên 1 năm kinh nghiệm.
• Công nghệ lập trình giao diện ngày một cải tiến: mô hình đồng bộ dữ liệu 2 chiều, kiến trúc MVVM, công nghệ web socket giúp giao diện tự động cập nhật thay vì yêu cầu rồi trả về trang. Vai trò của lập trình viên giao diện ngày càng lớn nếu anh ta tận dụng công nghệ mới để giúp trang web thân thiện hơn còn không vị trí của anh ta sẽ rất mờ nhạt với bởi công ty có thể mua những giao diện chuyên nghiệp bán sẵn với giá rất rẻ
• Lập trình viên web cần phải làm việc theo nhóm 2 – 7 người. Trường hợp đặc biệt, dự án nhỏ, dùng CMS sẵn có thể làm việc đơn lẻ.
• Công việc của chuyên gia thiết kế UI/UX khác so với lập trình viên front end. Cả ứng dụng di động và ứng dụng web đều cần UI/UX. Hiện Techmaster chỉ có một khóa học buổi tối, ngắn để chia sẻ kinh nghiệm thiết kế UI/UX.
• Lập trình viên web back end cần phải nắm vững 1 ngôn ngữ lập trình và 1 framework. (PHP – Laravel, Phalcon), (Ruby – Rails), (Python-Django, Tornado), (Node.js-Express, Hapi.js, Mean, Sails, Arrowjs.io). Ngoài ra lập trình viên back end còn phải nắm rõ truy xuất dữ liệu xuống các cơ sở dữ liệu: MySQL, Postgresql, MongoDB. Kỹ nghiệm bảo mật, triển khai web site lên Internet cũng là yêu cầu. Nhìn chung công việc của lập trình viên web back end nặng nhọc, đòi hỏi thời gian học – thực hành – tích lũy kinh nghiệm tối thiểu 24 tháng. Ở nhiều công ty gia công phần mềm vì không thể kiếm được lập trình viên back end nhiều kinh nghiệm, họ sẽ chia nhỏ công việc cho vài lập trình viên tập trung làm đi làm lại 1 kỹ năng chuyên môn. Khi này công việc của lập trình viên back end 1 kỹ năng nhỏ khá đơn điệu, khó hình dung ra tổng thể ứng dụng được xây dựng như thế nào. Tuy nhiên đây là cơ hội cho học viên thực tập 6 tháng tại Techmaster xin được việc làm.
• Mức lương khởi điểm tại Hà nội cho lập trình viên web rất đa dạng. Với một lập trình viên non tay nghề < 6 tháng, chưa từng có việc làm, có một chỗ ngồi, một máy tính và được tham gia dự án và nhận thù lao 500k/tháng không tệ chút nào. Nhưng với lập trình viên web đã làm ứng dụng cụ thể, tích lũy được nhiều kỹ năng, tiếng Anh tốt, nắm vững quy trình làm dự án, thì mức lương 8 triệu/tháng thực ra là thấp. Nhà tuyển dụng thường trả ép đối với những lập trình viên lần đầu đi xin việc.
• Để nắm vững nhiều kỹ thuật khó trong lập trình web sẽ mất nhiều năm, và không phải ai cũng kiên trì làm được. Việc học lập trình web đòi hỏi phải học nhiều ngôn ngữ hơn. Nhưng tôi vẫn mạnh dạn khuyên các bạn không quá giỏi, không background CNTT học lập trình web bởi đây là một thị trường rất rộng, màu mỡ, thượng vàng hạ cám. Giỏi thì kiếm, còn kém, đứng đúng chỗ vẫn sống tạm được. Với lập trình di động không có chỗ cho lập trình viên trung bình.

Nếu bạn lập trình di động

• Trái với nhiều người nghĩ, học lập trình di động dễ hơn lập trình web ở mấy điểm:
  • Chỉ phải học 1 ngôn ngữ lập trình hoặc Swift hoặc Objective-C hoặc Java hoặc C++
  • Nền tảng iOS, Android cung cấp rất đầy đủ API, code mẫu, pattern để lập trình viên học và tạo ra app
  • Công cụ lập trình IDE chính hãng (XCode, Android Studio) vừa tốt vừa miễn phí. Đối với web, PHP Storm, WebStorm là IDE lập trình tốt nhưng phải mua.
  • Các hãng Apple, Google hỗ trợ lập trình đi theo nền tảng của họ rất nhiệt tình. Đối với web, hầu hết các framework là miễn phí và open source, hỗ trợ từ cộng đồng.
• Ngôn ngữ lập trình di động hầu hết kiểm soát kiểu rất chặt, biên dịch ra file chạy mã nhị phân. Do đó, nếu gõ ẩu, sai logic, ứng dụng không chạy hoặc đổ vỡ.
• Rất nhiều ứng dụng di động kết nối lưu- truy xuất dữ liệu trên Internet. Thực chất nơi lưu – trả về dữ liệu là những web service back end do đội lập trình web back end xây dựng. Công việc của lập trình viên ứng dụng di động giống với lập trình viên front end ở trên.
• Nếu không có ý tưởng nổi trội, năng khiếu đồ họa, lập trình viên di động vẫn có kiếm việc ở công ty gia công, phát triển ứng dụng di động cho doanh nghiệp. Ở đó, di động hóa hoạt động nghiệp vụ cần hơn tạo ra một ứng dụng giải trí.
• Áp lực, rủi ro đối với lập trình viên di động:
  • Trong dự án mobile + back end, mọi người luôn muốn xem sản phẩm di động ngay và luôn, trong khi lập trình viên di động lại phụ thuộc dữ liệu, vận hành của back end. Chỉ trích trước tiên luôn đổ lên ứng dụng di động: lượt tải thấp, giao diện khó dùng, mất kết nối
  • Quy trình duyệt app chặt chẽ của Apple và Google buộc bạn phải tuân thủ. Không phải cái gì bạn muốn là được.
  • Tỷ lệ cạnh tranh trên các chợ app rất cao. Ứng dụng di dộng clone khá dễ dàng.
  • Đối với ứng dụng giải trí, giữ chân người dùng trong một rừng app mới xuất hiện hàng ngày hoàn toàn không đơn giản
  • Lập trình viên web có thể lập trình ứng dụng di động bằng ngôn ngữ JavaScript khi dùng React Native, iOnic -> cạnh tranh trực tiếp với lập trình di động native app.
• Trong khoảng 24 tháng đầu, lương của một lập trình viên di động có thể sẽ cao hơn đồng nghiệp web vì: số lượng lập trình viên di động chuyên nghiệp hiện còn thiếu. Tuy nhiên sau đó thì chưa chắc nếu các lập trình viên web tiếp tục nâng cấp trình độ và trở thành full stack web developer. Full stack web developer yêu cầu nhiều kỹ năng kết hợp, hiểu biết tổng quan hệ thống, rõ ràng, đãi ngộ phải tốt hơn.

Chuyển từ di động sang web và ngược lại

Trong 18-24 tháng đầu tiên học lập trình web hay di động, tôi chân thành khuyên các bạn hãy tập trung làm tốt một công nghệ, một framework, tham gia dự án không cần nhiều nhưng đủ một vòng đời sản phẩm từ thiết kế đến lúc phát hành chạy thật. Tuyệt đối không nên học để biết mỗi thứ một tý. Chỉ có những chuyên gia giỏi mới kiếm được tiền tốt, những anh chàng học việc thường sẽ không có lương hoặc lương thấp. Câu nói “Nhất nghệ tinh” chưa bao giờ sai cả. Kinh nghiệm 10,000 giờ bay liên tục trong khoảng 6 năm bạn mới là chuyên gia trong lĩnh vực hẹp bạn đang làm. Nếu buộc phải chuyển từ di động sang web và ngược lại, thì đây là một số kinh nghiệm:

• Bạn lập trình iOS Objective-C, hãy chuyển sang Swift. Swift có nhiều lựa chọn mở hơn để lập trình web:
• Bạn lập trình iOS Swift, hãy chú ý đến Swift 3, XCode 8 sẽ được Apple giới thiệu tháng 9/2016. Hiện đã có một số web framework viết bằng Swift như Vapor Web Framework, IBM Kitura, Perfect.org, SwiftExpress.io . Khi Swift 3 ra mắt số lượng web framework cho Swift sẽ phát triển rất nhanh, sẽ vượt cả Golang, bởi số lượng lập trình viên Swift gia tăng nhanh hơn Golang, Elixir, Ruby, PHP.
• Bạn lập trình Android. Java vốn là ngôn ngữ lập trình phổ biến số 1 hiện nay, bạn có thể chọn học Spring, Spark. Spark sẽ dễ học hơn. Nhưng Spring có nhiều việc làm và dự án thật hơn ở VN.
• Bạn lập trình web, hãy thử React Native hoặc ionic để tạo ứng dụng di động cross platform bằng ngôn ngữ JavaScript.

Hình 1. Kiến trúc ứng dụng Web

Theo kiến trúc này và theo góc nhìn của người lập trình thì kiến trúc ứng dụng trên sẽ chia làm 3 phần Front End, Back End – App và Back End – Database.

1. Front End

Front End(Mặt trước) là phần giao diện giao tiếp với người sử dụng, nó sẽ hiển thị lên trình duyệt của người dùng. Để xây dựng tốt phần này bạn phải nắm vững các kiến thức kỹ năng xây dựng liên quan đến giao diện. Cụ thể ở đây bạn cần nắm:

• HTML(Hyper Text Markup Language): Ngôn ngữ đánh dấu siêu văn bản để tạo ra trang Web.
• CSS (Cascading Style Sheets): là ngôn ngữ dùng để định dạng các thành phần của trang Web.
• JavaScript: Ngôn ngữ lập trình xử lý trên giao diện nhằm tạo ra sự tương tác tốt hơn trên giao diện Web.

2. Back End – App

Back End (mặt sau) là phần xử lý nghiệp vụ (Business Logic), nó thường được đảm nhận bởi các ngôn ngữ lập trình như Java, C#, PHP, Python, Ruby…. Việc chọn sử dụng ngôn ngữ nào phụ thuộc vào sở thích và đặc thù của ứng dụng mà bạn sẽ xây dựng.

PHP, Python, Ruby: có đặc thù gọn nhẹ, dễ học, dễ sử dụng, chạy nhanh hơn. Nhưng không phù hợp với các ứng dụng có qui mô lớn, mức độ bảo mật phức tạp.

Java, C#: Nặng hơn, phù hợp với các ứng dụng lớn, có độ phức tạp cao.

3. Back End – Database

Database có thể được xem là phần Back End nhưng ở đây chúng tôi phân ra để dễ phân biệt. Database chịu trách nhiệm lưu trữ và truy xuất dữ liệu phát sinh từ ứng dụng. Để học về Database (chỉ xét CSDL quan hệ) bạn có thể chia làm 2 phần:

• Ngôn ngữ truy vấn dữ liệu: SQL (Structured Query Language)
• Hệ quản trị CSDL: MySQL, SQL Server, DB2, Oracle …

Nên học theo thứ tự HTML, CSS, Javascript, PHP, MySQL, C

Lý do:

• Nên học JS vì nó minh họa thuật toán rất trực quan và dễ hiểu, ví dụ: http://www.youtube.com/watch?v=NE1kguWYjAc và vì JS cũng sử dụng camelCase trong Naming Convention của nó, rất hợp khi bạn chuyển qua học Java
• Phải học CSS trước khi học JS (vì phải hiểu HTML, CSS mới hiểu được JS)
• Phải học HTML trước khi học CSS (vì CSS cần kiến thức HTML và cần chạy cùng HTML)
• Nên học PHP sau khi học JS (thì có thể làm web luôn)
• Nên học MySQL cùng PHP (thì mới làm web động có CSDL được)

Tóm lại, để trở thành một lập trình viên trên các ứng dụng Web bạn cần có kỹ năng ở 3 phần Front End, Back End, Database. Cụ thể khuyến cáo thứ tự nghiên cứu như sau:

• – HTML, CSS
• – JavaScript
• – Database: MySQL, SQL Server, DB2, Oracle (nếu mới bắt đầu bạn nên chọn MySQL hoặc SQL Server để dễ tiếp cận hơn)
• – Back End: Bạn nên chọn một trong các ngôn ngữ Java, C#, PHP, Python, Ruby để trang bị kỹ năng này.

Trước tiên bạn cần nắm được các kiến thức và kỹ năng của các phần trên và kết hợp chúng để xây dựng ứng dụng và từ đó dần dần chuyên sâu chúng để trở thành một lập trình viên chuyên nghiệp.

Ngoài ra, những kiến thức chuyên sâu như thiết kế phần mềm, Application Framework..